Chiếc áo mới phải như thế nào?

Chính quyền thị thành Bất cứ hình thức tổ chức quản lý từng lớp thành thị theo kiểu nào thì cũng không ngoài ích chính đáng, hợp pháp của đại bộ phận thị dân mà cụ thể là phát huy tối đa quyền lực giám sát của dân chúng, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho quần chúng khi xúc tiếp với chính quyền theo nguyên tắc “dĩ nhân vi bản”. Và đặc biệt là, hiệu suất quản lý và sự ưng của người dân là thước đo để kiểm chứng hiệu quả cũng là “chuẩn mực” cho chính đội ngũ quản lý thị thành. Cần quản trị thành thị theo tư duy mới Chính lẽ đó có thể khẳng định rằng, xây dựng CQĐT đầu tiên là phải có óc quản lý thành thị theo tư duy mới, vì quần chúng. # Phục vụ. Khi nào mà sự quan tiền, bao cấp, biện hộ, óc tiểu nông, bè cánh, vụ lợi…. Của chúng ta vẫn còn hiện hữu và “còn đất sống”; chừng nào nhận thức và cách điều hành của người đứng đầu thành thị còn mang tư duy “vừa chạy vừa xếp hàng”, “nóng đâu phủi đó”, thiếu hẳn tầm chiến lược trong công tác quy hoạch, xây dựng, quản lý (quản lý không gian vật chất và quản lý cả không gian xã hội) khiến cho thành phố của chúng ta phát triển một cách cực kì, mất trật tự, không theo một chiều tích định hướng nhất quyết thì việc xây dựng (và ưng) kiểu quản lý tỉnh thành theo kiểu CQĐT sẽ khó lòng đạt được những đích cao nhất, nếu không muốn nói là “tác dụng ngược”. Quản lý một thị thành không chỉ là những chuyện thuộc tầm vĩ mô...Ảnh: Lê Hồng Thái Do đó, việc bằng lòng và cho phép xây dựng một mô thức quản lý CQĐT cần phải có những điều kiện khôn xiết khắt khe, những nguyên tắc ràng buộc và kể cả những bước đi, lịch trình rõ ràng, khả thi, khoa học, phù hợp với thực tiễn của mỗi thị thành, mỗi quốc gia. Nói cách khác, “chiếc áo mới” phải ăn nhập với thân tầng lớp thành thị về cơ sở hạ tầng kinh tế tầng lớp, điều kiện về tâm lý lối sống, phong tục tập quán và kể cả những nếp cố hữu và những nét văn hóa mà thị thành đó đang dung nạp. Không “mặc áo gấm đi đêm”... Nói đến CQĐT không thể không nói đến vai trò khôn xiết quan trọng của “người đứng đầu thành thị”: thị trưởng. Mô thức vận hành kiểu CQĐT quyết định đến quyền hạn, vai trò, vị thế của thị trưởng và ngược lại tư duy, nhận thức, cách điều hành, anh tài và cả đạo đức của thị trưởng tác động khôn xiết lớn đến sự phát triển cũng như vận mệnh của chính tỉnh thành đó. Chính lẽ đó, người đứng đầu thị thành là người cần phải có kiến thức về quản lý tỉnh thành kiểu mới. Khi đã là thị trưởng thì tri thức và tầm nhìn về quản lý thành thị càng phải được đặt lên hàng đầu trong tiêu chí chọn lựa. Thực tiễn nước ta cho thấy, tri thức về thành thị nói chung và về quản lý đô thị nói riêng của một bộ phận không nhỏ cán bộ lãnh đạo quản lý (kể cả liên can đến công tác quản lý tỉnh thành hiện tại) còn dối. Chính sự yếu kém về nhận thức dẫn đến sự yếu kém trong công tác chỉ đạo, ra quyết định và điều hành. Điều này được kiểm chứng ngay trong các tỉnh thành ở nước ta trên các lĩnh vực quy hoạch thành phố, xây dựng thành phố và quản lý công tỉnh thành trong thời gian qua. Sự thiếu hợp nhất trong công tác quy hoạch, sự thiếu đồng bộ và quả quyết trong công tác xây dựng, kiến thiết, quản lý, vận hành tỉnh thành; sự nhập nhằng và thiếu quả quyết trong công tác quản lý đô thị trong thời gian qua đã cho thấy năng lực về nhận thức và thực hiện quản lý thành thị của cán bộ lãnh đạo, quản lý hữu quan còn đơn giản. Thiển nghĩ, trước khi “có” CQĐT thì cần phải “có” đầu óc về quản lý theo kiểu chính quyền đô thị. Bởi xét đến cùng, thiết chế quản lý CQĐT là một bộ phận tổ thành trọng yếu trong kiến trúc thượng tằng xã hội thị thành, sự hài lòng và cho phép TP.HCM xây dựng đề án và tiến hành thể nghiệm vận hành CQĐT là một chiếc “áo gấm” về cơ chế, thế nhưng nếu không khéo vận dụng và tận dụng cơ hội hiếm có này để tạo cú hích mới cho phát triển kinh tế tầng lớp, cũng như phương thức quản lý mới thì chẳng khác nào “áo gấm đi đêm”. Tiếp nữa, thị trưởng là người phải biết lắng tai, biết tập hợp sức mạnh khoa học, kỹ thuật... Từ những nhà chuyên môn về đô thị, về quản lý hành chính, quản lý công, quản lý thị chính để từ đó mà xây dựng được những mối quan hệ từ các cơ cấu (mới và phức tạp) trong thiết chế thị trưởng (mối quan hệ giữa cơ cấu tư pháp, cơ cấu hành chính, cơ cấu các cơ quan đại diện của tỉnh thành; mối quan hệ giữa các đoàn thể tầng lớp, tổ chức chính Đảng và cơ cấu nhà nước). Bởi khi đã hình thành CQĐT gắn với chế độ thị trưởng thì chẳng những “ưng tên gọi” mà còn là sự chấp nhận và thay đổi hàng loạt cách nghĩ, cách làm; các mối quan hệ từ các chủ thể lợi ích mới; các thể chế mới của tỉnh thành và đặc biệt là tư duy quản lý mới và chẳng thể rơi vào tình trạng “mặc áo quá đầu” trong quản lý theo kiểu mệnh lệnh, hành chính, bảo thủ… TS Phạm Đi (học viện Chính trị – hành chính nhà nước Hồ Chí Minh)