Những đoạn những câu hay ấy
Những lúc tôi cần làm việc. Khi tôi nói cái đau thương của tôi ra. Nhạc sĩ lão thực Nguyễn Xuân Khoát lại đưa ra ý kiến khá anh minh. Sau khi nghe quờ quạng những lời khen và chê thơ mình. Mà do sự sống bản thân của mình. Các nghệ sĩ hay bám vào hình ảnh mới lạ.
Lúc tôi làm nó. Đó là nguyên tố tạo nên một cái gì chưa vững. Và chính vì chưa thỏa mãn nên ông thậm chí còn nặng lời: “Thơ anh Thi hiểm. Thì trái lại. Cái tứ chạy đi như thế. Là muốn tìm cái mới…”. Thì nó không đúng với cuộc kháng chiến hiện. Và có những câu rất hay. Với Xuân Diệu và chắc là với cả nhiều người khác nữa. Tác giả Nhớ rừng Thế Lữ mới đầu đã đưa ra cái nhìn tương đối thỏa đáng và mềm về thơ Nguyễn Đình Thi: “Cuộc thí nghiệm của anh Thi là một cuộc thử nghiệm về thơ nói chung… Anh Thi có một hồn thơ mãnh liệt.
Nhưng cái đau đớn không như thế. Tìm đến những hồn đồng điệu. Núi rừng ơi. Người ta nói như một bài hát của một ông hoàng trong cung. Tôi thấy ghét thơ anh Thi ghê lắm vì tôi thù ghét cái cá nhân chủ nghĩa nó lại trở về với tôi. Miễn là nó long lanh để đưa tâm hồn mình vào đấy. Nguyễn Đình Thi đã phát biểu như sau: “Tôi đồng ý với phần đông những lời phê bình.
Nhà thơ Tố Hữu khi kết luận cuộc tranh biện. “Hình thức và nội dung là một”. Điều rất hoặc khi phát biểu về thơ Nguyễn Đình Thi. Mà đi gần với đại chúng để phát biểu ngôn ngữ của đại chúng”… Nguyễn Đình Thi (hàng đầu. Những lúc mà tôi buồn bực. Cũng là mình Sở đầu Ngô.
Tôi thấy nó xa quá. Gần đúng. Chính các cụ ngày xưa cũng không thích. ”. Tác giả của Tắt đèn còn lớn tiếng: “Tôi đề nghị thơ không vần thì đừng gọi là thơ!”. Rồi đến cờ sao kéo về. Tôi đã nghĩ rằng: Trong lúc này. Tôi thấy ở anh có một cái gì thật mâu thuẫn. Người ta khó theo…”.
Cụ Ngô Tất Tố sớm muộn như một. Anh ngang tàng. Mũi của nhiều người… Xuân Diệu cũng nhất quán cho rằng: “Tôi công nhận. Thế Lữ cảm thấy lo âu khi ông cho rằng Nguyễn Đình Thi đi “gieo rắc” lối thơ của mình trong làng thơ… “Hoàng tử thơ tình” Xuân Diệu. Cũng đã tâm tư rất thực bụng: “Làm thơ không phải do trí óc muốn. Đó là thái độ nội dung của tôi. Nhưng nội dung ấy khách quan mà xét.
Có thể có một đôi đoạn không vần. Nó cũng có vẻ khắc khổ. Trong cách nhìn của Xuân Diệu. Rồi tôi lại dè chừng với tôi.
Cách mà Xuân Diệu nhìn vào thơ Nguyễn Đình Thi. Có những trường hợp thơ không vần hay nhưng phải đúng trường hợp. Thật tình như thế nên không ai giận ai khi cùng nghe những “trung ngôn nghịch nhĩ”. Một số thanh niên như tôi. Đó là một cái tha thiết nhất của tôi. Chứ không phải dòng suối vấn người ta đi.
Còn đớn đau hơn nhiều. Thậm chí trong quá trình tranh luận. Phiên phiến: Đàn ai một tiếng dương tranh/ Hơi dương đầm ấm/ Lá ngô đồng rung/ Một áng hơi sương…”. Một bài hát. Anh vật lộn với anh nhiều. Cứ tưởng không rõ ý cơ mà rất rõ ý khen: “Đọc thơ anh Thi tôi lại nhớ đến một bài thơ của người Việt rất cổ.
Rất đau thương mà không nói. Thì cái nội dung của tôi lại gò tôi lại. Gò bó. Dù cũng có những bài thơ của Nguyễn Đinh Thi khiến ông ham thích.
Tôi cho phái siêu thực gần đây không mới gì lắm. Đó là những bài thơ đớn đau. Tôi hay lý luận. Ở giác độ hôm nay mà xét soi. Mà không thành mặt đẹp. Anh Xuân Diệu nói là thơ của tôi già. #. Vì cái nội dung đã u uất rồi. Nhiều khi không phải là văn nghệ sĩ cũng thích thơ tôi. Chắp lại với nhau thì thành thử không hay. Đôi mắt còn ôm đây ). Thì ngay lời mở đầu bàn cãi đã thản nhiên khẳng định rằng giữa ông và Nguyễn Đình Thi có những “sự giằng co” về quan niệm thơ mà ông không ngại mang ra công khai hóa.
Tôi muốn có cái mộc mạc đơn sơ. Tuy nhiên. Bài ấy. Anh Thi nhiều khả năng. Mắt. Nhiều khi thấy thơ hay mà chưa chắc nó hay…”
Thơ anh bị ảnh hưởng của lời nhạc nhiều. Nó lại cầu kỳ. Nhưng nói đến thơ. Cái đau đớn của kháng chiến không giống cái đau đớn trong thơ tôi.
Có nên đưa ra cái đớn đau đó không? Có. Nguyên cớ chính là anh xa lìa quần chúng. Có thể có một vài câu không vần nếu sự không vần ấy giúp cho bài thơ hay thêm lên… Nhưng đại phần lớn trường hợp. Nhưng thơ anh chỉ phản ánh một phần nào tâm hồn của anh. Cũng đúng. Anh Thi chỉ thành công khi anh không phải quay cuồng với chính mình.
Mà thơ thì rối rắm. Một số bạn khác rất mê thơ tôi. Đại chúng. Nguyễn Đình Thi hay có những bài thơ mà ông cho rằng đã phạm phải lỗi “đầu Ngô mình Sở”.
Trong nghệ thuật nói chung và thơ nói riêng. Ở hội nghị. Thơ không vần hãy cho nó một tên khác”.
Thứ nhất từ trái sang) cùng các nhà văn. Cao đạo. Mà không dùng những hình thức quen. Đúng hơn.
Mắt đẹp. Ở nhiều chỗ kháng chiến. Thơ là phải có vần. Âu đó cũng là một thái độ hay mà văn nghệ sĩ ở các thế hệ khác cũng nên giữ gìn và phát triển. Có thể có những bài thơ không vần. Những đau đớn chính đáng; miễn cái đau thương ấy không phải là đau thương đi xuống. Chứ không nói tiếng nói của đại chúng. Thơ anh Thi có tính cách quý phái.
Tác giả vở kịch Vũ Như Tô cũng đã rất tình thực nhận xét về tính cách và tâm cảnh của người đã làm nên ca khúc Diệt phát xít lừng danh: “Tôi luôn ngắm anh Thi. Có những lúc tôi yêu thơ anh Thi. Tôi thích đọc thơ anh Thi… Tôi đọc những bài Sáng mát trong… Thơ là một điệu hồn. Các đoạn trong tứ thơ không dính nhau… Và ông dẫn tỉ dụ: “Bài Đêm mít tinh ban đầu nói trên rừng Phan Lương có sao.
Anh Xuân Diệu nói nó gò bó. Và Xuân Diệu cho rằng: Thơ anh Thi từng bộ phận thì hay. Nhưng cũng có những lúc tôi thù ghét nó. Vì tôi cũng thích thơ không vần.
(Ví dụ trong bài Không nói : Môi em. Nhọc. Tuy nhiên. Nó là một tiếng nói bập bẹ. Và cũng là cái tìm tòi rất khổ của tôi (tuy nó có cái vui của nó). Tôi suy nghĩ và tôi tự bảo tôi phải đổi. Sau này tôi nuốm sửa sang. Rồi nói đến Hà Nội của chúng ta. ”. Mâu thuẫn với anh.
Nên có vần là vì những cái lợi. Cứ một mực khẳng định: “Thơ là có vần. Không hiểu sao đang đêm mít tinh lại nói đến nhớ Hà Nội. Nhà thơ Nguyễn Đình Thi thời trẻ. “Mỗi câu thơ là một ít xác thơ đựng một ít hồn thơ”. Nức nở”. Và còn là một cái nguy cơ. Mũi đẹp. ”. Loại quan điểm thứ nhất cho rằng. Nhưng cái căn bản khiến cho người đọc thơ anh cảm thấy thơ già. Nó ẩn ở một chỗ rất kín. Tôi nhận thấy trong một bài thơ có vần.
Nhưng nhìn kỹ lại các anh ấy phải nhận rằng họ cũng ở một tình trạng hao hao như tôi. Vì thơ của tôi không phải là những bài thơ vui.
Vì là môi. Và câu kết: “Sao ơi. Sau khi biết bài ấy. Lý luận minh mẫn. Ở nhà anh lại vô cùng cô đơn. Vì cuộc kháng chiến của ta có bao nhiêu cái đớn đau. Trong khi tôi đi tìm một hình thức tự do. Xuân Diệu cũng trong lời mở màn cuộc bàn cãi đã nhắc lại cái ý hiển nhiên đúng và rất không mới là.
Có thể thấy không hẳn là không bất cập… Còn nói về thơ cần có vần hay không vần tựu trung vẫn có hai luồng quan điểm và khen hay chê thì cũng đều rất thật tình và thẳng thắn. Như môi đẹp. Nhà thơ tại Việt Bắc trong kháng chiến chống Pháp. Thế Lữ cũng cương trực thừa nhận rằng ông chưa cảm thấy thỏa mãn khi đi tìm hiểu cái hay của thơ Nguyễn Đình Thi. Ví dụ như của nhà văn Nguyễn Huy Tưởng thì lại dòm thơ không vần ở giác độ khác: “Giữa anh Thi và tôi có một sự đồng lõa.
Nên chi khi nó tả ra ngoài. Loại quan điểm thứ hai. Những lời phê bình làm tôi nghĩ suy.
Cái tìm tòi của tôi cũng hay lý luận. U uất. Đó là cái thú “vicieux” (bệnh tật) của nghệ sĩ. Không nhìn mặt nhau mà nói như ở một số thời khác. Của nó…”.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét