Hải quan "đòi" tăng thẩm truyền hình HD quyền điều tra

Hải quan phát hiện tù nhân phải chuyển công an điều tra Tiếp kiến hội thảo “Đổi mới tổ chức các Cơ quan điều tra hình sự, Viện kiểm sát quần chúng, Tòa án dân chúng theo tinh thần cách tân tư pháp” do Ủy ban Tư pháp của Quốc hội và Chương trình phát triển Liên hợp quốc (UNDP) kết hợp tổ chức trong hai ngày 5 - 6/8, một trong những vấn đề được nhiều đại biểu quan tâm là tình hình điều tra, xử lý tội phạm qua biên thuỳ của thương chính Việt Nam. Thương chính cửa khẩu sân bay quốc tế Đà Nẵng dùng chó nghiệp vụ để phát hiện ma túy trong hành lý của khách xuất nhập cảnh. (Ảnh: HC) Ông Đặng Công Thành, Trưởng phòng Xử lý vi phạm (Cục Điều tra chống buôn lậu - Tổng cục thương chính) cho rằng, quy định trong Bộ luật tố tụng hình sự 2003 và Pháp lệnh tổ chức điều tra hình sự 2004 đã tạo hiên pháp lý cho cơ quan hải quan tiến hành có hiệu quả các biện pháp phòng, chống buôn lậu, tải trái phép hàng hóa qua biên cương. Từ năm 2003 đến tháng 12/2012, toàn ngành hải quan đã phát hiện, xử lý 150.000 vụ vi phạm pháp luật thương chính. Trong đó có gần 30.000 vụ buôn lậu, chuyển vận trái phép hàng hóa qua biên cương, gần 2.000 vụ vận tải ma túy... Hết thảy các vụ án mà cơ quan thương chính tiến hành khởi tố, điều tra hoặc chuyển cho cơ quan CSĐT theo thẩm quyền đều chuyển cho Viện Kiểm sát truy tố ra trước tòa. Tuy nhiên theo ông Đặng Công Thành, qua thực tế triển khai các quy định của Bộ luật tố tụng hình sự 2003 và Pháp lệnh tổ chức điều tra hình sự 2004 cũng đã biểu hiện nhiều vướng mắc can dự đến thẩm quyền điều tra và mô hình tổ chức của thương chính. Nổi cộm nhất là pháp luật hiện hành quy định cơ quan hải quan chỉ có thẩm quyền điều tra theo tố tụng hình sự đối với tội buôn lậu và tội chuyển vận trái phép hàng hóa, tiền tệ qua biên giới. Trong khi đó, trong khuôn khổ địa bàn hoạt động thương chính có rất nhiều tù đọng xảy ra thuộc nhiệm vụ quản lý của ngành như chuyển vận trái phép khí giới, ma túy qua biên thuỳ, trốn thuế, rửa tiền, vi phạm quyền sở hữu trí não, hàng giả... "Trên thực tế, khi phát hiện những hành vi phạm tội này thì cơ quan hải quan phải chuyển cho cơ quan điều tra. Điều này mất rất nhiều thời kì về thủ tục hành chính, không đảm bảo được tính nhanh chóng, kịp thời trong phát hiện, điều tra tội phạm và tạo điều kiện thông thoáng trong hoạt động xuất nhập cảng" - ông Đặng Công Thành cho hay. Ông Thành nhấn mạnh, tình hình tù túng trong lĩnh vực hải quan ngày một gia tăng, diễn biến phức tạp và tinh tướng hơn. Trong bối cảnh hiện đại hóa ngành hải quan, áp lực tạo tiện lợi cho hoạt động xuất nhập cảng theo yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế là dịp để tù đọng trong lĩnh vực phát triển. Tuy nhiên các quy định pháp luật hiện hành về thẩm quyền điều tra của cơ quan thương chính còn chưa hợp với nhiệm vụ, vai trò và vị trí của cơ quan thương chính. Thạc sĩ Đặng Công Thành nêu rõ: "Việc thương chính nước ta hiện chỉ có thẩm quyền điều tra đối với tội buôn lậu và vận tải trái phép hàng hóa qua biên giới là chưa hiệp, cả về cơ sở khoa học, thông lệ quốc tế lẫn thực tế tù hãm nảy sinh trong lĩnh vực thương chính. Thành thử cần phải điều chỉnh về phạm vi thẩm quyền điều tra của thương chính Việt Nam cho hạp với đề nghị thực tế đặt ra trong tranh đấu phòng tội phạm trong lĩnh vực hải quan". Kiến nghị mở rộng phạm vi điều tra của hải quan Căn cứ địa bàn hoạt động và nhiệm vụ của cơ quan hải quan, đối chiếu với các quy định của Bộ luật hình sự năm 1999 (sửa đổi, bổ sung năm 2009), ông Đặng Công Thành cho rằng có 15 loại tù nhân phát sinh trong lĩnh vực hải quan. Qua tổng hợp kiến nghị của cơ quan hải quan các tỉnh, thành, ông Đặng Công Thành kiến nghị mở rộng phạm vi điều tra cho cơ quan thương chính đối với các loại tù hãm này. Vị Trưởng phòng Xử lý vi phạm (Cục Điều tra chống buôn lậu - Tổng cục thương chính) chứng dẫn tham khảo luật pháp một số nước cho thấy những tù đọng thuộc thẩm quyền điều tra của cơ quan hải quan cũng chính là những tù nảy sinh trong lĩnh vực hoạt động hải quan. Đơn cử, tại Trung Quốc, từ năm 2003 đến nay cả thảy các loại tù túng qua biên giới đều do lực lượng Cảnh sát thương chính - cơ quan trực thuộc Cao ủy hải quan Trung Quốc - thực hành điều tra. Các lực lượng như công an, biên phòng khi phát hiện đều chuyển cho cơ quan Cảnh sát hải quan Trung Quốc để khởi tố điều tra và chuyển cho Viện Kiểm sát truy tố. Tại Mỹ, những phạm nhân hệ trọng đến hoạt động và thuộc quyền hạn điều tra của cơ quan thương chínhlắp truyền hình avglà tù đọng về buôn lậu ma túy, khí giới, chất nổ, chất cháy, chất phóng xạ, chất độc hại gây ô nhiễm môi trường, trốn thuế. Tại Pháp, những tầy liên quan đến hoạt động của thương chính Pháp là tù nhân về buôn lậu, vận tải trái phép hàng hóa qua biên thuỳ, buôn lậu ma túy, vũ khí, chất nổ, chất cháy, chất phóng xạ, các tù hãm can dự đến hoạt động rửa tiền, xâm phạm sở hữu trí tuệ, trốn thuế... "Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế thì tình hình buôn lậu, ăn lận thương mại càng ngày càng gia tăng, không chỉ đơn lẻ như trước đây mà có thuộc tính đường dây, ổ nhóm. Bên cạnh đó, tình hình buôn lậu khí giới, ma túy, chất cháy, chất nổ... Cũng ngày càng gia tăng. Cho nên sự phản ứng nhanh của Nhà nước để buồng tù ở nơi cửa khẩu biên thuỳ là rất cần thiết!" - ông Đặng Công Thành nhấn mạnh. Từ đó ông Thành kiến nghị cần quy định cơ quan điều tra trong lực lượng hải quan là một trong những cơ quan điều tra chuyên trách, có thẩm quyền điều tra các tội phạm phát sinh trong lĩnh vực quản lý quốc gia về hải quan. Song song hoàn thiện bộ máy các đơn vị chuyên trách thực hành các hoạt động điều tra hình sự của cơ quan hải quan ở cả 3 cấp: Tổng cục hải quan, Cục thương chính và Chi cục hải quan để bảo đảm tính chuyên sâu, chuyên nghiệp và hiệu quả trong hoạt động điều tra hình sự. 15 loại tù hãm được kiến nghị mở mang khuôn khổ điều tra cho cơ quan thương chính 1. Tội sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh (Điều 157 BLHS năm 1999, sửa đổi, bổ sung năm 2009); 2. Tội trốn thuế (Điều 161); 3. Tội xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp (Điều 171); 4. Tội đưa chất thải vào lãnh thổ Việt Nam (Điều 185); 5. Tội làm lây lan dịch bệnh hiểm nguy cho người (điểm b, khoản 1 Điều 186); 6. Tội làm lây lan dịch bệnh cho động vật, thực vật (điểm b, khoản 1, Điều 187); 7. Tội tích, chuyên chở, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy (điểm đ, khoản 2, Điều 194); 8. Tội tàng trữ, chuyên chở, mua bán hoặc chiếm đoạt tiền chất dùng vào việc sinh sản trái phép chất ma túy (điểm e, khoản 2, Điều 195); 9. Tội sinh sản, trữ, vận tải, dùng, mua bán các phương tiện, dụng cụ dùng vào việc sinh sản hoặc dùng trái phép chất ma túy (điểm e, khoản 2, Điều 196); 10. Tội chế tác, tích, chuyển vận, dùng, mua bán trái phép hoặc cướp đoạt khí giới quân dụng, dụng cụ kỹ thuật quân sự (điểm c, khoản 2, Điều 203); 11. Tội chế tác, tích, chuyển vận, sử dụng, mua bán trái phép hoặc cướp đoạt nguyên liệu nổ (điểm c, khoản 2 Điều 232); 12. Tội chế tác, tích tụ, chuyên chở, dùng, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt khí giới thô sơ hoặc phương tiện hỗ trợ (điểm c, Điều 233); 13. Tội sinh sản, trữ, chuyển vận, sử dụng, mua bán trái phép hoặc cướp đoạt chất phóng xạ (điểm c, khoản 2, Điều 236); 14. Tội sản xuất, tàng trữ, chuyên chở, dùng hoặc mua bán trái phép chất cháy, chất độc ( điểm c, khoản 2 Điều 238); 15. Tội rửa tiền (Điều 251). HẢI CHÂU