Cộng điểm cho Bà mẹ Việt Nam Anh hùng: Vì sao dư luận “nổi nóng”?

Điểm những mục tin nêu trên chúng ta thấy dự vào sự ồn ào này có đủ các thành phần tầng lớp, các “nhà” các “sĩ”, sinh viên học trò và dĩ nhiên không thiếu các trang mạng tầng lớp. Song trong các ý kiến tham gia rất ít các quan điểm của giới làm luật và cả đối tượng hành nghề luật: các trạng sư, và quan điểm phản bác lại càng không có quan điểm của các chủ thể này. Mọi việc đến thời khắc này đã rõ cả, phía các cơ quan ra văn bản cũng đã có những giải trình với dư luận, người đưa tin vịt cũng đã nhận lỗi. Tuy nhiên cũng nên một lần nhìn lại sự ầm ĩ để không chỉ các cơ quan soạn thảo các văn bản quy phạm luật pháp có sự thận trọng hơn mà mỗi người chúng ta suy xét để có thái độ đáng có đối với các văn bản quy phạm pháp luật, nhất là với các dự thảo được đưa ra dư luận để lấy quan điểm đóng góp, một xử sự mới đáp ứng nhu cầu dân chủ của các cơ quan có bổn phận, sẽ được tiến hành thẳng băng trong ngày mai. Đợi mong có thật từ các văn bản quy phạm luật pháp Điều dễ nhận thấy nhất qua sự rầm rĩ dư luận tuần qua là sự đợi mong của người dân đối với các văn bản quy phạm luật pháp. Sự chưa đầy đủ các văn bản pháp luật điều chỉnh mọi quan hệ cũng như các hoạt động trong xã hội đã được Đảng và quốc gia nhấn và đang khôn xiết cầm để hoàn chỉnh. Và sự quan tâm đến mọi chi tiết trong các văn bản quy phạm luật pháp được ban bố hay chỉ dạng dự thảo là một bước tiến bộ của dân trí. Đó cũng là mong muốn của chính các cơ quan soạn thảo và ban hành cũng như đưa dự thảo ra lấy quan điểm đóng góp. Mọi người dân đều mong muốn các quy phạm luật pháp phải dự liệu được toàn bộ những trường hợp nảy sinh để điều chỉnh mọi quan hệ xã hội, song song phải cập nhật và chú trọng tới những hành vi, quan hệ đang phổ thông. Có tức là một văn bản quy phạm luật pháp vừa phải đầy đủ vừa góp phần giải quyết những vấn đề nóng trong đời sống hiện hữu và phải có tính khả thi trong thực tế. Song trong thời kì vừa qua, các cơ quan Nhà nước đã đưa ra quá nhiều những quy định theo kiểu “ngồi trên trời làm luật”, hay “quy định để cho có”, “quy định không thể thực hành được”. Bằng chứng là có nhiều quy định đã phải rút lại vì không có tính khả thi. Không ít văn bản, quy định do cơ quan quản lý hành chính quốc gia ban hành còn nhiều bất cập, xa vắng thực tiễn nên không đi được vào cuộc sống như NĐ 105/CP về tổ chức lễ tang cán bộ, công chức, nhân viên, Thông tư 30/BYT quy định “Nguyên liệu dùng để chế biến, thức ăn ngay, thực phẩm chín phải có hóa đơn, chứng từ chứng minh nguồn gốc”, Thông tư 33/BNN-PTNT của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn quy định “bán thịt trong 8 giờ”. Nhiều quy định khác như người dân nấu rượu phải có giấy phép, bán rượu “cuốc lủi” cũng phải dán tem, giấy má chứng minh nguồn gốc… Cũng chính do vậy, việc các cơ quan ban hành văn bản quy phạm luật pháp mỗi khi lấy ý kiến đều lôi cuốn sự tham dự của đông đảo người dân ở mọi tầng lớp, người dân cũng luôn hy vọng, đợi chờ vào các văn bản quy phạm luật pháp phải có tính khả thi sau quá nhiều các văn bản “trên trời” kia. Và dư luận cũng rất dễ “nổi nóng” khi mà có thêm một quy định cách biệt thực tế. Sự ồn ã quanh Thông tư của Bộ GD-ĐT ưu đãi Bà mẹ Việt Nam Anh hùng trong xét tuyển đại học-cao đẳng là sự ầm ĩ về một quy định pháp luật cho một quan hệ xã hội chưa xảy ra hoặc là rất hiếm khi xảy ra. Tức là dự thảo mà thông tư đưa ra không sai, nhưng khi mà quan hệ xã hội đó quá hiếm và khó có thể xảy ra trên thực tế, thì có cấp thiết phải đặt ra vấn đề ban hành một quy định pháp luật để điều chỉnh. Trong khi còn rất nhiều vấn đề bức xúc trong ngành Giáo dục còn chưa được Bộ GD-ĐT giải quyết, tại sao lại quan tâm tới một quan hệ tầng lớp chưa xuất hiện? Chính vì lẽ đó mà dư luận phải bức xúc, phải ồn ã. Các nhà soạn thảo và ban hành quy phạm pháp luật cần đặt mình vào vị trí người thu nhận văn bản, đặt mình vào mối quan hệ tầng lớp đó trước khi tính tới những quy phạm điều chỉnh nó. Thái độ hấp thụ và phản ứng văn hóa Phản biện tầng lớp được nhận trong các quyết nghị của Đảng và các văn bản luật pháp của Nhà nước. Vậy có thể nói sự rầm rĩ dư luận trong tuần qua về một quy định và một đề xuất của Bộ GD-ĐT và Chi cục Dân số và Kế hoạch hóa gia đình TP.HCM là sự cần thiết. Tuy nhiên thái độ của những phản ứng thì cần được coi xét, nhất là ở khía cạnh văn hóa và có cả những quan điểm chứng tỏ người tỏ thái độ không hiểu đặc trưng của một văn bản quy phạm luật pháp. Cần phải hiểu rõ, phản biện xã hội chỉ được xác nhận khi nó có thái độ xây dựng, có nghĩa vụ với tầng lớp. Người phản biện khi phản biện cũng chứng tỏ trình độ, tư cách của mình. Cần cảnh giác với hiện tượng bầy đàn trên các trang mạng tầng lớp, bất chấp thực tại. Chính thái độ này đã dẫn đến tình trạng nửa khóc nửa cười với những phản ứng đối với một nguồn tin mà sau này được xác định là tin vịt: cấm đàn bà có thai khi quá 33 tuổi. Bà Tô Kim Hoa - Chi cục trưởng Chi cục Dân số và Kế hoạch hóa gia đình TP.HCM, đã khẳng định nguồn tin này chỉ căn cứ vào một khuyến nghị có trách nhiệm của ngành Y tế về những tai biến có thể có đối với các sản phụ quá 33 tuổi. Thế mà đã có hàng triệu ý kiến với mọi hình thức từ nghiêm túc tới chế nhạo, chửi bới. Để rồi tưng hửng khi người đưa tin trước tiên công khai xin lỗi vì đưa tin sai. Cần sớm tuân thủ luật pháp về ban hành văn bản quy phạm luật pháp Ngày 30-6-2008 Quốc hội đã chuẩn y Luật về ban hành các văn bản quy phạm pháp luật (Số 17/2008/QH12). Luật này quy định rõ: “Trong quá trình xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, cơ quan, tổ chức chủ trì soạn thảo và cơ quan, tổ chức sở quan có nghĩa vụ tạo điều kiện để các cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân tham gia góp quan điểm về dự thảo văn bản; tổ chức lấy quan điểm của đối tượng chịu sự tác động trực tiếp của văn bản. Ý kiến dự về dự thảo văn bản quy phạm pháp luật phải được nghiên cứu, kết nạp trong quá trình chỉnh lý dự thảo…Văn bản quy phạm pháp luật phải được quy định cụ thể để khi văn bản đó có hiệu lực thì thi hành được ngay, trường hợp trong văn bản có điều, khoản mà nội dung liên hệ đến quy trình, quy chuẩn kỹ thuật, những vấn đề chưa có tính ổn định cao thì ngay tại điều, khoản đó có thể giao cho cơ quan Nhà nước có thẩm quyền quy định chi tiết”. Rõ ràng về mặt pháp lý, quá trình soạn thảo, lấy ý kiến, ban hành và cả người chịu trách nhiệm đều đã rõ. Vấn đề bây giờ là các cơ quan soạn thảo, ban hành các văn bản quy phạm luật pháp và cả những người góp ý cho các văn bản đó cần có nghĩa vụ hơn và đặt mình vào cuộc sống chứ không phải ngồi một chỗ để ban hành văn bản. Việt Việt